Als u ooit een complete gids voor ballonvluchten zou willen hebben, hoeft u niet verder te zoeken dan dit! Vanop een afstand lijken heteluchtballonnen niet meer dan een kleurrijk stipje in de lucht. Maar heteluchtballonnen zijn zo veel meer dan de eenvoud die ze suggereren. In werkelijkheid hebben heteluchtballonnen een rijke geschiedenis achter de rug. Er zijn complexe thermodynamische regelsystemen voor nodig. Honderden jaren van ontwikkeling zijn samengekomen om een ongelooflijk soort avontuur in de lucht te creëren, alleen voor uw plezier.
Wat is een heteluchtballon?
De meeste mensen kunnen een heteluchtballon herkennen – ze bestaat uit een zak (wat men het ballongedeelte zou kunnen noemen), een envelop genoemd, waarin zich verwarmde lucht verzamelt. Het omhulsel is meestal gemaakt van nylon, en heeft verschillende onderdelen, waaronder de volgende:
- Parachute-ventiel – zelfdichtende klep bovenop het ballonomhulsel, waardoor de lucht met een gecontroleerde snelheid kan ontsnappen. Dit regelt het opstijgen en afdalen van de ballon.
- Gores en panelen – delen van het omhulsel die van weerbestendig materiaal zijn gemaakt en in specifieke vormen en patronen zijn gestikt.
- Rok of scoop– een stuk stof dat warme lucht naar het omhulsel leidt en dat ook helpt om de vlam tegen de wind te beschermen.
Onder het omhulsel bevindt zich een rieten mand, of capsule. Hierin worden de passagiers vervoerd.
De mand is ook de plaats waar de warmtebron zich bevindt. Meestal is er een tank met vloeibaar propaan en een open vlam die de lucht verwarmt om de ballon in de lucht te houden. De warmtebron staat bekend als de brander. De inlaat van de ballon (het dichtst bij de vlam van de brander) is gemaakt van brandwerende materialen zoals Nomex.
Het is niet mogelijk voor luchtballonnen om buiten de dampkring te vliegen.
Hoe werkt een heteluchtballon?
Een luchtballon is wat men noemt een lichter-dan-lucht vliegtuig of ook wel Aërostaat genoemd. Dit soort luchtvaartuigen kan de lucht in stijgen door gebruik te maken van een gas zoals propaan of een ander gas om lucht te verhitten (en lichter te maken), of van gassen die lichter zijn dan lucht zoals Helium of Waterstof (deze worden meestal niet gebruikt voor passagiersvluchten met hete luchtballonnen maar meer voor onderzoeksballonnen).
De omhulling is meestal gemaakt van hittebestendig nylon of polyester. Hete luchtballon enveloppen zijn vaak meer dan 24 meter hoog wanneer ze gevuld zijn. Voor de vlucht wordt de enveloppe op de grond gelegd en gedeeltelijk gevuld met koude lucht. Op dit punt worden de branders onderaan bevestigd en begint de warmte de luchttemperatuur te verhogen.
Wanneer lucht wordt verwarmd, stijgt het op in de enveloppe en creëert het drijfvermogen. Dit komt omdat warme lucht een lagere dichtheid heeft dan de koudere lucht in de atmosfeer er omheen. Andere Aërostaten diens werking dezelfde is dan de hete luchtballonnen zijn luchtschepen.
Zodra de lucht voldoende is opgewarmd, kan de piloot de ballon loskoppelen en, door de parachuteklep te bedienen om de opstijging te regelen, beginnen de ballon van de grond te tillen.
Het omhulsel moet groot genoeg zijn om voldoende lucht naar boven te kunnen stuwen. Om bijvoorbeeld 455 kilogram op te hijsen, zou je 65.000 kubieke meter verwarmde lucht nodig hebben.
Geschiedenis van heteluchtballonnen
Standaard heteluchtballonnen staan bekend als Montgolfier-ballonnen. Dit komt omdat de Franse broers Joseph-Michel en Jacques-Étienne Montgolfier de eersten waren die een heteluchtballon ontwikkelden die passagiers kon vervoeren zoals u uitgebreid kunt lezen in ons blog artikel over de geschiedenis van het ballonvaren.
In 1783 lieten de broers hun eerste onbemande ballon publiekelijk opstijgen in Annonay, Ardeche, Frankrijk. Slechts twee maanden later, op 15 oktober 1783, lieten ze een andere ballon op, deze keer vastgemaakt, maar met passagiers: terwijl ze de maanden daarvoor hadden geëxperimenteerd met dierlijke passagiers, werd de eerste bemande ballonvlucht op deze dag gemaakt door Jean-François Pilâtre de Rozier in de Faubourg Saint-Antoine in Parijs.
Vandaag kan men een model van de ballon van de gebroeders Montgolfier bezichtigen in het London Museum of Science.
Heteluchtballonnen worden veel gebruikt als bron van vermaak en avontuur. Het is een prachtige manier om landschappen vanuit de lucht te bekijken maar in de 18e eeuw had koning Lodewijk XVI oorspronkelijk bevolen dat alleen veroordeelde misdadigers de eerste piloten zouden zijn – een mooie straf denken we dan! Uiteindelijk vroeg Rozier, samen met markies François d’Arlandes dat zij de eer van de eerste piloot zouden krijgen.
De Fransen gebruikten hun nieuwe gewaardeerde uitvinding ook voor militair gebruik in 1794. Tijdens de slag bij Fleurus gebruikten de Fransen de ballon voor observatie van de vijand.
Wie mag er mee in een heteluchtballon?
Heteluchtballonnen zijn veilig voor mensen van alle leeftijden. De gemiddelde commerciële heteluchtballon vervoert ongeveer acht personen, de piloot inbegrepen. Andere kleinere ballonnen kunnen perfect gebruikt worden voor een ballonvaart voor 2 personen.
De grootste ballonnen kunnen tot dertig mensen vervoeren! Als u ooit een foto hebt gezien (of eraan hebt deelgenomen) van een groep dinerende mensen in de lucht, dan wordt die groep omhoog gehouden door een behoorlijk grote ballon! De grootste heteluchtballon ter wereld, de Cameron Z-750, kan tweeëndertig passagiers vervoeren.
Voor grote groepen is het zeker geen slecht idee om vooraf de ballonvaarder te contacteren over de capaciteit van de ballon voordat u de ballonvaart gaat boeken. Op die manier weet je hoeveel vrienden je kan uitnodigen voor het avontuur. Bij Spildooren Ballooning hebben we luchtballonnen met een capaciteit tot 16 personen.
Beste tijden voor een tochtje met een heteluchtballon
Luchtballonvaarten kunnen het best ‘s ochtends of ‘s avonds worden gemaakt. Dit komt omdat ballonnen beter vliegen in koude lucht. Tijdens ochtendvluchten is het aardoppervlak kouder. Maar zodra u meer dan 200 voet in de lucht bent, voelt de temperatuur iets warmer aan. Dit heet temperatuurinversie, en die is ‘s morgens altijd aanwezig. Windsnelheden zijn vaak ook beter voorspelbaar in de ochtenduren.
Vliegen in de ochtend of bij zonsondergang maakt het ook gemakkelijker om op te stijgen, te landen en te sturen. Er is minder turbulentie en dat leidt uiteindelijk tot een zeer plezierige rit.
Tijdens de vlucht stuurt de piloot de ballon door zijn vermogen om te klimmen of te dalen bij wind uit verschillende richtingen. Dit betekent dat het voor de piloot belangrijk is om te bepalen in welke richting de wind waait op andere hoogtes dan de hoogte van de ballon. Om dit te doen, gebruikt de piloot verschillende technieken.
De vliegrichting hangt af van de wind, maar de hoogte van de ballon kan worden geregeld door de temperatuur van de lucht in het omhulsel te veranderen. De piloot kan een of meer hendels van de brander openen om de temperatuur in het ballonomhulsel te verhogen, waardoor de draagkracht toeneemt en de ballon kan opstijgen of een daling kan vertragen of stoppen.
Leuke weetjes over heteluchtballonnen
- Dieren waren de eerste passagiers van heteluchtballonnen! Schattig, toch? De Montgolfiers stuurden een schaap, een eend en een haan de lucht in, terwijl de koning en koningin (Marie Antoinette) van Frankrijk toekeken. 130.000 andere mensen keken naar de historische vlucht boven Versailles, en gelukkig landden de dieren veilig!
- Hoe groter de grootte, hoe hoger de prijs! Privé-, of kleine ballonnen kosten tot € 25 000 exclusief de kosten van brandstof, piloot en onderhoud.
- Grotere ballonnen hebben de neiging exponentieel te stijgen – een ballon die vier personen kan bevatten verdubbelt in prijs.
- Het hoogste dat een heteluchtballon ooit heeft gevlogen is 21.000 kilometer. Dat is bijna twee keer de vlieghoogte van een commercieel vliegtuig. Op die hoogte moeten de mensen in de mand zuurstofmaskers dragen.
- Een van de grootste evenementen voor heteluchtballonvaarders wereldwijd vindt plaats in Albuquerque, New Mexico, USA op het Albuquerque International Hot Air Balloon Fiesta.
- Een van de meest prestigieuze ballonvaartevenement van Europe zijn natuurlijk de Vredefeesten in Sint-Niklaas. Uniek in de wereld is dat er tijdens deze ballonmeeting 50-tal luchtballonnen vertrekken vanuit een stadcentrum. De grote markt van Sint-Niklaas.
- Een van de coolste dingen over hete lucht ballon festivals is het zien van de creaties mensen komen met voor hun eigen persoonlijke hete lucht ballonnen! Van ballonnen die eruit zien als Darth Vader tot schattige puppy hondjes, tot een paar Levi’s, het zijn allemaal enorme displays van creativiteit!
- Op 17 januari 1991 stegen ondernemer Richard Branson en de Zweedse ingenieur Per Lindstrand op vanuit Japan in een heteluchtballon. Ze vlogen meer dan 4.700 mijl in 46 uur. Maar de verbazingwekkende vlucht eindigde met een luchtredding nadat ze waren geland op het ijzige Lake Yukon in Canada.
- Kijk op de website van het London Museum of Science voor meer coole informatie over heteluchtballonnen!
- De foto hieronder is een van ‘s werelds grootste heteluchtballonmanden! Deze dubbeldekker werd in de jaren 1970 gebruikt. Later is men van dit concept afgestapt. Met als belangrijkste reden de toegenomen veiligheidsnormen en eisen ter bescherming van de passagiers.
